آنسوِی شب بازیگری

حمید سمندریان

متولد 1310

تهران
همسر هما روستا

حمید سمندریان در سال 1310 در تهران به دنیا آمد.وی همزمان با تحصیل در دوران دبیرستان فعالیت تئاتری اش را آغاز کرد و در کلاس های استادی چون حسین خیر خواه نصرت کریمی و شباویز که زیر نظر استاد عبدالحسین نوشین اداره می شد شرکت می کرد.او در این دوران ویولون نیز می نواخت و از شاگردان ذوالفنون بود.وی پس از فارغ التحصیلی از دبیرستان به آلمان رفت و در رشته ی مهندسی شوفاژ سانترال از دانشگاه صنعتی برلین فارغ التحصیل شد و سپس به کنسرتوار عالی موسیقی و هنرهای نمایشی هانبورگ وارد شد و تئاتر برایش آنقدر جدی و گسترده شد که دیگر مجالی برای موسیقی باقی نمی گذاشت. وی طی شش سال به صورت آکادمیک تحت تعلیم ادوارد مارکس که یکی از استادان برجسته تئاتر بود اصول و مبانی کارگردانی و بازیگری را آموخت و همزمان در آلمان به صورت حرفه ای مشغول به کار شد.. وی پس از پایان این دوره به دعوت اداره هنرهای نمایشی دراماتیک اداره کل هنرهای زیبای کشور به ایران برگشت و به سرعت نمایشنامه دوزخ یا در بسته اثر ژان پل سارتر را در تالار نوبنیاد همین اداره به روی صحنه آورد، ضمنا با همکاری دکتر مهدی فروغ به تاسیس (هنرستان آزاد هنرهای دراماتیک) که وابسته به هنرهای زیبای کل کشور بود دست زد.پس از آن وی با همکاری دکتر مهدی نامدار و به دعوت مهندس هوشنگ و دکتر برکشلی دانشکده ی تئاتر دانشگاه تهران را پایه گذاری کردند و به تدریس بدون وقفه در دانشکده های تهران و کلیه دانشگاه های تئاتری پرداخت.وی در سال 1373 کلاس های آزاد بازیگری و کارگردانی را راه اندازی کرد که هنرجویان بسیار زیادی از آنجا فارغ التحصیل شدند و به عرصه حرفه‌ای هنر وارد شدند ازجمله سعید پور صمیمی-مریم معترف-سوسن تسلیمی-فریبرز عرب نیا-احمد آقالو-پرویز پور حسینی-امین تارخ-احمد ساعتچیان-محمد رحمانیان-محمد یعقوبی-امیر جعفری-فتحعلی اویسی-فردوس کاویانی-مهران مدیری-خسرو سینای-میر طاهر مظلومی-پیام دهکردی-نوید فرید-شهاب حسینی-حامد کمیلی-حامد بهداد-نگار فروزنده-یوسف تیموری-رابعه اسکویی-مجید صالحی-فرزاد حسنی-شهرام عبدلی-قطب الدین صادقی-کیومرث مرادی-علیرضا اشکان-حمید فرخ نژاد-الیکا عبدالرزاقی-حمید میهن دوست-آشا محرابی-حسام نواب صفوی و ...

حمید سمندریان در سال ۱۳۴۲ گروه تئاتری منسجمی به‌نام گروه هنری پاسارگاد تشکیل داد که افراد گروه عبارت‌اند از: پرویز پور حسینی، سعید پور صمیمی، اسماعیل محرابی ، پرویز کاردان، محمد حفاظی، منوچهر فرید، ثریا قاسمی، اسماعیل شنگله، مهدی فخیم زاده ، پری صابری ، جمشید مشایخی و...

کارگردانی تئاترصحنه ای

"دوزخ"اثر ژان پل سارتر(1341)
بازيگران: جميله شيخي ـ ركن الدين خسروي ـ پرويز كاردان ـ عزت پريان

"اشباح" اثر هنريك ايبسن(1342)
بازيگران: جميله شيخي ـ محمد علي كشاورز ـ عباس غفوريان ـ اسماعيل دادفر ـ عزت پريان

"مرده های بی کفن و دفن" ژان پل سارتر(1342 و 1357)
بازيگران: محمد علي كشاورز ـ منوچهر فريد ـ پرويز فني زاده ـ اسماعيل محرابي ـ پري صابري ـ جمشيد مشايخي

"طبیب اجباری "اثر مولير سال (1343)
بازيگران: محمدعلي كشاورز ـ پرويز فني‌زاده ـ اسماعيل محرابي ـ مسعود فقيه ـ شكوه نجم‌آبادي ـ سعيد پور‌صميمي

"هركول و طويله اوجياس" اثر دور نمات سال (1344)
بازيگران: پرويز صياد ـ محمد گودرزي ـ محمد حفاظي ـ ثريا قاسمي ـ عباس يوسفياني ـ سيروس ابراهيم‌زاده ـ فريده صابري

"ملاقات بانوي سالخورده"اثر فردريش دورنمات (1351)
بازيگران جميله شيخي ـ آذر فخر ـ اكبر زنجانپور ـ محمود هاشمي ـ علي رامز ـ غلامرضا طباطبائي

"نگاهی از پل"اثر آرتور ميلر (1348)
بازيگران: اكبر زنجانپور ـ سوسن تسليمي ـ خسرو فرحزادي ـ اسماعيل دادفر ـ پروين دولتشاهي

"مرغ دریایی "اثر آنتوان چخوف (1356)
بازیگران:جميله شيخي ـ محمدعلي كشاورز ـ قاسم سيف ـ هما روستا ـ جمال اجلالي ـ محمد مطيع ـ منوچهر فريد ـ سرور رجائي- آتيلا پسياني ـ سروش خليلي و

"کرگدن " اثر اوژن يونسكو (1351)
بازیگران :عزت ا... انتظامي ـ پرويز صياد ـ اسماعيل دادفر ـ محمد حفاظي ـ مهدي فخيم‌زاده ـ پروين دولتشاهي ـ فريده صابري ـ عباس يوسفياني ـ محمود شيباني

"بازي استريندبرگ" اثر فردريش دورنمات (1351-1378)
بازيگران: محمدعلي كشاورز ـ اسماعيل شنگله ـ هما روستا

"دايره گچي قفقازي" اثر برتولت برشت(1377)
بازيگران: سعيد پور صميمي ـ آزيتا حاجيان ـ سهراب سليمي ـ حسن پورشيرازي ـ آرمان اميد ـ جمال اجلالي و

"باغ وحش شيشه‌اي" اثر تنسي ويليامز (1342)
بازيگران: پرويز فني‌زاده ـ شهلا رياحي ـ پري صابري ـ عباس مغفوريان

" آندورا" اثر ماكس فريش(1346)
بازیگران:سعيد پورصميمي ـ ثريا قاسمي ـ محمدعلي كشاورز ـ منوچهر فريد ـ پرويز پورحسيني ـ جميله شيخي ـ اسماعيل دادفر ـ جمشيد مشايخي ـ منوچهر فريد ـ پري امير حمزه ـ اسفنديار شهيدي

"ازدواج آقاي مي‌سي‌سي‌پي" اثر فردريش دورنمات(1368)
بازیگران:رضا كيانيان ـ احمد آقالو ـ ميكائيل شهرستاني ـ هما روستا ـ نورالدين استوار ـ جمال اجلالي ـ رضا عمراني ـ قاسم زارع

"لئوكاديا" اثر ژان آنوي(1343)
پرويز پورحسيني ـ سعيد پورصميمي ـ محمدعلي كشاورز ـ محمد حفاظي ـ شكوه نجم‌آبادي - عصمت صفوي

کارگردانی تئاتر رادیو

غروب روزهای آخر پاییز نوشته فردریش دورنمات(1341) پنچری نوشته فردریش دورنمات(1341)

همزاد نوشته فردریش دورنمات(1341)

اقدامات وگا نوشته فردریش دورنمات(1341)

فیزیکدانها نوشته فردریش دورنمات(1366)

آنتیگون نوشتهٔ ژان آنوی(1376)

حمید سمندریان به همراه همسرش هما روستا

تله تئاتر


غروب روزهای پائیز اثر فردریش دورنمات(1342) بازی استریندبرگ اثر فردریش دورنمات(1351)

خمره اثر لوئیجی پیراندللو(1353)

جراحی پلاستیک اثر پی‌یر فراری(1340)

پلوفت (شبح کوچک) اثر ماریا کل راماشادو(1340)

ساعت شش در خیابان آتن اثر روژه فردیناند
به‌سوی دمشق اثر اگوست استریندبرگ(1381)

حمید سمندریان به دعوت پرفسور رگن‌برگ استاد دانشگاه مونیخ و کارگردان تئاتر به انستیتو گوته دعوت شد و نمایشنامه‌های بسیاری را با بازیگران آلمانی روی صحنه برد. این همکاری بین سالهای ۵۱ تا ۵۷ ادامه داشت.
۱- شهاب آسمانی اثر فردریش دورنمات
۲- چگونه رنجهای آقای موکین پوت برطرف می‌شود اثر پیتر وایس
۳- پنچری اثر فردریش دورنمات
۴- سانتا کروز اثر ماکس فریش
۵- راهب و راهزن اثر هاینریش بول
۶- خوزه اثر هاینریش بول
۷- خشم شدید فلیپ هوتس اثر ماکس فریش
۸- بالماسکه دزدان اثر ژان آنوی
۹- دوزخ اثر ژان پل سارتر
۱۰- ازدواج آقای می‌سی‌سی‌پی اثر فردریش دورنمات
۱۱- توراندخت اثر هیلدس هایمر
۱۲- مرده‌های بی‌کفن و دفن اثر ژان پل سارتر

ترجمه
غروب روزهای پاییز اثر فردریش دورنمات سال ۱۳۴۰ ناشر مروارید
پنچری اثر فردریش دورنمات سال ۱۳۴۲ ناشر مروارید
ازدواج آقای می‌سی‌سی‌پی اثر فردریش دورنمات سال ۱۳۴۱ نشر پیروز
دایره گچی قفقازی اثر برتولت برشت سال ۱۳۴۱ چاپ مجدد ۱۳۷۸
اقدامات وگا و همزاد اثر فردریش دورنمات سال ۱۳۴۱
ملاقات بانوی سالخورده اثر فردریش دورنمات سال ۱۳۴۲ چاپ مجدد ۱۳۷۸ نشر قطره
رومولوس کبیر اثر فردریش دورنمات سال ۱۳۶۹ مرکز هنرهای نمایشی
باغ وحش شیشه‌ای اثر تنسی ویلیامز سال ۱۳۴۲ چاپ مجدد ۱۳۸۳ نشر قطره
لئوکادیا اثر ژان آنوی سال ۱۳۴۳ چاپ مجدد ۱۳۸۳ نشر قطره
هرکول و طویله اوجیاس اثر فردریش دورنمات سال ۱۳۴۳
آندورا اثر ماکس فریش سال ۱۳۴۷ انتشارات روز
فیزیکدانها اثر فردریش دورنمات سال ۱۳۵۰ چاپ مجدد ۱۳۸۳ نشر قطره
خشم شدید فلیپ هوتس اثر ماکس فریش سال ۱۳۵۰ چاپ مجدد ۱۳۷۰ نشر مرکز هنرهای نمایشی
فرشته‌ای به بابل می‌آید اثر فردریش دورنمات سال ۱۳۵۲
چگونه رنجهای آقای موکین پوت بر طرف می‌شود سال ۱۳۵۳
مکبث اثر ویلیام شکسپیر سال ۱۳۵۵ چاپ مجدد ۱۳۸۳ نشر قطره

بازی استریندبرگ اثر فردریش دورنمات سال ۱۳۵۱ چاپ مجدد ۱۳۷۴ نسل قلم

پس از مدت ها کلنجار با بیماری سرطان حمید سمندریان دارفانی را وداع گفت

حمید سمندریان کارگردان نامدار تئاتر ایران که مدتی بود از بیماری سرطان کبد رنج می‌برد، صبح روز پنجشنبه 22 تیرماه در سن 81 سالگی در منزل خود چشم از دنیا فروبست. این اتفاق در حالی افتاد که همراهان و شاگردان همیشگی‌اش تصمیم گرفته بودند برای بهتر شدن حال استادشان، بار دیگر اجرای نمایش «بازی استریندبرگ» را که او سال‌ها پیش به صحنه برده بود با همان بازیگران قبلی یعنی هما روستا، رضا کیانیان و پیام دهکردی پاییز امسال به صحنه ببرند و حتی بخشی از تمرینات اولیه این نمایش نیز در منزل شخصی او آغاز شده بود. سمندریان که در تمام این سال‌ها حسرت اجرای «گالیله» را با خود داشت، آخرین‌بار در سال 1389 سرگرم ترجمه و کار بر روی این نمایشنامه‌ی معروف برتولت برشت بود و قصد داشت اواسط تیرماه همان سال گروه بازیگران این نمایش را مشخص کند تا براساس توافقات انجام‌شده با شهرداری تهران، «گالیله» را از بهمن سال 89 تا اردیبهشت 90 در تماشاخانه‌ ایرانشهر به صحنه ببرد، اما این آرزو هرگز محقق نشد. حمید سمندریان متولد اردیبهشت ماه 1310 بود. شروع فعالیت‌های تئاتری او در حین تحصیل در دوره‌ی متوسطه با حضور در کلاس‌های تئاتر و هنرپیشگی اساتیدی چون حسین خیرخواه، شباویز و نصرت کریمی زیر نظر عبدالحسین نوشین بود. او پس از اتمام دوره‌ دبیرستان به اروپا سفر کرد و در آلمان دوره‌ مهندسی شوفاژ سانترال را در دانشگاه صنعتی برلین گذراند، اما بعد از آن به کنسرواتور عالی موسیقی و هنرهای نمایشی هامبورگ وارد شد. برخورد با تئاتر آن‌قدر برایش گسترده بود که طی شش سال به صورت آکادمیک تحت آموزش «ادوارد مارکس» که یکی از استادان برجسته‌ تئاتر بود، اصول و مبانی کارگردانی و بازیگری را آموخت و همزمان در آلمان به صورت حرفه‌ای مشغول به کار شد. سمندریان پس از پایان این دوره به دعوت اداره‌ هنرهای نمایشی دراماتیک اداره‌ی کل هنرهای زیبای کشور به ایران بازگشت و نمایشنامه‌ «دوزخ» را در تالار همین اداره به روی صحنه برد و فعالیت‌های خود را به شکل پیوسته در عرصه تئاتر ادامه داد. تاسیس کلاس‌های آزاد بازیگری و کارگردانی از دیگر اقدامات جدی مرحوم سمندریان بود که تا آخرین روزهای عمرش ادامه داشت و به واسطه‌ آن هنرمندان درجه یکی همچون عزت‌اله انتظامی، گوهر خیراندیش، رضا کیانیان، میکاییل شهرستانی، احمد آقالو، کیومرث مرادی، پرویز پورحسینی، گلاب آدینه، مهدی و ناصر هاشمی، آتش تقی‌پور و ... را تحویل جامعه هنری داد. کارگردانی و اجرای تئاترهای ماندگاری چون «ملاقات بانوی سالخورده»، «دایره‌ گچی قفقازی»، «ازدواج آقای می‌سی‌سی‌پی»، «مرغ دریایی»، «بازی استریندبرگ»، «کرگدن» و ... در کارنامه هنری او به چشم می‌خورد. پيكر زنده‌ياد حميد سمندريان، كارگردان و مدرس برجسته‌ي تئاتر صبح روز شنبه – 24 تيرماه – تشيييع مي‌شود، ساعت 9 صبح روز شنبه از مقابل تالاري كه به نام او (استاد سمندريان) در تماشاخانه‌ي ايرانشهر نامگذاري شده است، به سمت قطعه‌ي هنرمندان بهشت‌زهرا (س) تشييع خواهد شد.