گزارش کامل سینمانگار از سال سینمایی 1389
در 14 فروردین ماه، رضا کرم رضایی، بازیگر، کارگردان و نویسنده سینما، تئاتر و تلویزیون در 73 سالگی درگذشت. 16 روز بعد، اکران فیلم «تسویه حساب» تهمینه میلانی، در اردبیل و چند روز بعد، در مشهد ممنوع شد. در آخرین روز فروردین ماه بود که حمیده خیرآبادی دار فانی را وداع گفت؛ اتفاقی که رسانه ها، چنان که باید، به آن توجه نشان ندادند.
اوایل اردیبهشت ماه بود که معاونت سینمایی، طی حکمی، استفاده از لغات خارجی را برای نام فیلمها ممنوع کرد. تصمیمی که واکنشهای مختلفی را سبب شد و گریبان چند فیلم در حال ساخت و یا در آستانه تولید را گرفت تا دستاندرکاران این فیلمها، در گیر و دار مراحل تهیه فیلم خود، نگران تغییر نام فیلم خود نیز باشند.
در روز هشتم اردیبهشت، سیروس الوند به عنوان رئیس کانون کارگردانان انتخاب شد. چندی قبل و در حالی که علیرضا رئیسیان، سالها رئیس این کانون بود، اعضای کانون به یکباره تصمیم به برکناری او گرفتند و سیروس الوند را به جای او نشاندند.
اما در نهمین روز همین ماه، نعمت حقیقی، مدیر فیلمبرداری پیشکسوت سینمای ایران با آثار به یادماندنی چون «گوزنها»، «تنگسیر» و «شوکران» درگذشت.
یک روز بعد، یعنی روز جمعه دهم اردیبهشت ماه، برای اولین بار، یک برنامه اختصاصی سینما به صورت زنده روی آنتن رفت. برنامه «هفت» با اجرای فریدون جیرانی، پس از حرف و حدیث های فراوان از شبکه سوم سیما به صورت زنده پخش شد و بالاخره سینما دوستان نیز صاحب یک برنامه زنده در تلویزیون شدند. برنامهای که تاکنون، حاشیه های بسیاری داشته و موافقان و مخالفان زیادی دارد.
اتفاق مهم دیگر این ماه، منتشر شدن نسخه نهایی دفترچه سیاست های سینمای ایران از سوی معاونت سینمایی بود.
در نخستین روز خرداد، جواد شمقدری نسبت به نشست مطبوعاتی پر حاشیه فیلم «کپی برابر اصل» عباس کیارستمی در جشنواره کن واکنش نشان داد و نامهای به ژیل ژاکوب، رئیس این جشنواره نوشت و در آن به وی متذکر شد باید مراقب باشید برخی افراد به خاطر منافع شخصی و سیاسی خود تمایل ندارند ارتباط صمیمانه ای بین ما برقرار شود.همچنین کیارستمی در این نشست اعلام کرد که فیلم بعدیاش را با نام «پدر و پسر» در ایران و با بازی حامد بهداد خواهد ساخت. تصمیمی که البته به وقوع نپیوست تا کیارستمی، فیلم بعدی خود را در ژاپن و با نام «پایان» بسازد.
اما هنوز هفت روز از خرداد نگذشته بود که یکی از کارگردانان سرشناس کشور درگذشت. محمدرضا اعلامی، سازنده فیلمهایی چون «نقطه ضعف» و «افعی» در سن 54 سالگی از دنیا رفت.
از دیگر اتفاقات ماه خرداد، نمایش بازیهای جام جهانی در سالنهای سینما بود که با استقبال بسیار زیاد مردم و سینماداران روبرو شد. این تجربه موفق سبب شد که پس از جام جهانی نیز سینماها به نمایش مسابقات فوتبال مهم ایرانی و خارجی ادامه دهند.
در نیمه تیر ماه، محمود بهرامی، بازیگر سینما و تلویزیون که سابقه بازی در فیلمهای «گاهی به آسمان نگاه کن» و «خارج از محدوده» را در کارنامه هنری خود دارد، در 73 سالگی چشم از جهان فرو بست.
در سومین روز این ماه، تشکیل «شورای عالی سینما» به ریاست رئیس جمهور به تصویب هیأت وزیران رسید.
از اتفاقات مهم مرداد ماه، اجرای طرح اذان تا اذان بود که البته سینماهای حوزه هنری، همچون پردیس آزادی، در این طرح شرکت نکردند و این امر، به اجرای آن لطمه زد. امسال، در این طرح، فیلمهای خاطرهانگیزی چون «هامون»، «مادر» و «پاتال» اکران شدند که با استقبال قابل توجهی هم مواجه شدند. البته علیرضا سجادپور با ادامه اکران چنین آثاری مخالفت کرد.
در 22 مرداد، فرامرز فرازمند، تهیه کننده برجسته سینما که در سالهای اخیر، پیوسته به دنبال حل مشکلات فیلم «سنتوری» بود، دار فانی را وداع گفت. 10 روز بعد نیز مهین شهابی، بازیگر سینما، پس از ماهها بیماری درگذشت.
12 روز پس از فوت فرازمند، سرانجام «سنتوری» ساخته داریوش مهرجویی وارد شبکه نمایش خانگی شد تا تلخی از دست رفتن فرازمند دوچندان شود. این فیلم که در سال 1385 ساخته شده بود، با مخالفت وزیر ارشاد وقت، از اکران باز ماند و سپس وارد شبکه قاچاق فیلم شد. با روی کار آمدن جواد شمقدری در معاونت سینمایی، ابتدا قرار شد این فیلم در سینماهای محدودی اکران عمومی شود؛ اما در نهایت، سرنوشت فیلم، چیزی نبود جز وارد شدن به شبکه نمایش خانگی.
دیگر خبر مهم این ماه، صلح نهایی بهروز افخمی و حمید اعتباریان بر سر فیلم «سن پطرزبورگ» بود. بهروز افخمی که از تدوین فیلم که بدون نظارت او صورت گرفته بود، شدیدا ناراضی بود، از اعتباریان به خانه سینما شکایت و درخواست کرده بود از نمایش فیلم با نام او جلوگیری کنند. اما در نهایت، با وساطت خانه سینما، مشکل آنها حل، و بین آنها صلح برقرار شد.
در 25 شهریور، جشن خانه سینما برگزار شد؛ جشنی که حواشیاش پررنگتر از متناش بود. در این جشن، فیلم «درباره الی...» ساخته اصغر فرهادی، بیشتر جوایز را به خود اختصاص داد. اما صحبتهای برگزیدگان بر روی سن به اضافه اختلافات به وجود آمده میان معاونت سینمایی و خانه سینما، این جشن را تبدیل به پرحاشیه ترین جشن خانه سینما کرد. بیش از همه، صحبتهای فرهادی بر روی سن، واکنشها را برانگیخت. و در حالی که اصغر فرهادی و گروهش، مشغول فیلمبرداری فیلم «جدایی نادر از سیمین» بودند، به ناگاه پروانه ساخت فیلم لغو شد؛ اقدامی که در نوع خود بی سابقه بود. به گزارش سایت هنرنیوز متعلق به هیأت اسلامی هنرمندان، پروانه ساخت با دستور مستقیم سجادپور لغو شده بود.
در شهریور ماه، اتفاق مهم دیگری نیز افتاد. در حالی که هر ساله انتخاب نماینده ایران در اسکار، توسط هیأتی منتخب از اعضای خانه سینما، وزارت ارشاد و بنیاد فارابی انتخاب میشد و حتی پس از سفر هیأت آکادمی اسکار به ایران که طی آن، صحبتهایی مبنی بر معرفی نماینده ایران، به طور مستقیم از سوی خانه سینما به آکادمی صورت گرفته بود، امسال بر خلاف قاعده و به ناگهان، علیرضا سجادپور، مدیر کل اداره نظارت و ارزشیابی، فیلم «بدرود بغداد» ساخته مهدی نادری را به عنوان نماینده سینمای ایران در اسکار 2011 اعلام کرد؛ اقدامی که واکنش بسیاری از اهالی سینما را برانگیخت. در حالی که بسیاری می پنداشتند که فیلم «طلا و مس» همایون اسعدیان به اسکار برود، سجادپور با این توجیه که فیلم نادری، دغدغه های امروز آمریکایی ها را مطرح میکند، بر صحت انتخاب خود پافشاری کرد.
در مهر ماه، اختلاف میان معاونت سینمایی و خانه سینما بالا گرفت و شمقدری و عسگرپور، بیانیه های شدیداللحنی علیه یکدیگر صادر کردند. مهمترین علت اختلافات، پرداخت نشدن بودجه خانه سینما از سوی دولت اعلام شده بود که پس از جشن خانه سینما، وارد مرحله جدیدی شد. همچنین در همین روزها، اعضای کانون کارگردانان استعفا دادند تا سرنوشت این کانون در هالهای از ابهام فرو رود.
در این ماه، چند روز پس از توقف فیلمبرداری «جدایی نادر از سیمین»، سرانجام فرهادی سکوت خود را شکست و به تفسیر اظهاراتش در جشن خانه سینما پرداخت و واکنش وزارت ارشاد را ناشی از یک سوء تفاهم دانست. وی توضیح داد که هیچ مقصود سیاسی از گفته هایش نداشته و تنها به شخصیت هنری افرادی که نام برده، نظر داشته است. پس از این توضیحات، در دهم مهرماه، وزارت ارشاد مجددا پروانه ساخت فیلم فرهادی را صادر کرد و فیلمبرداری بلافاصله از سر گرفته شد.
اما هنوز دو روز نگذشته بود که خبر هک شدن سایت رسمی خانه سینما بر روی خبرگزاریها قرار گرفت.
26 مهر ماه، جشنواره آسیا پاسیفیک نامزدهای خود را اعلام کرد که سهم ایران، نامزدی فیلم «دیگری» اولین ساخته مهدی رحمانی در بخش بهترین فیلم کودک بود.
در پایان آبان ماه 89، در پی بحث هایی مبنی بر ممنوع الکار بودن محمدرضا گلزار و هانیه توسلی، داوود رسولیان، قائم مقام اداره کل نظارت و ارزشیابی اعلام کرد که وزارت ارشاد هیچ بازیگری را بدون حکم قضایی، ممنوع الفعالیت نمی کند و این دو بازیگر نیز مشکلی برای ادامه کار خود ندارند.
همچنین در این روزها بود که فیلم «ملک سلیمان» ساخته شهریار بحرانی به فروش میلیاردی رسید و به عنوان اولین و البته تنها فیلم میلیاردی سال 89 شناخته شد. این فیلم که با بودجه ای بیش از 5 میلیارد تومان ساخته شده بود، در زمان اکران از تمامی امکانات دولتی برای افزایش فروش بهره برد. اعطای کارتهای تخفیف نیم بها به دانشجویان فعال دانشگاهها در زمینه های فرهنگی، بردن دانش آموزان به تماشای فیلم، تبلیغات گستردهی شهری و تلویزیونی و ماندگاری اکران فیلم برای چند ماه، از جمله حمایتهای دولتی برای فروش این فیلم بود.
در آذر ماه، سینمای ایران در چهارمین دوره جشنواره آسیا پاسیفیک درخشید. در مراسم اعطای جوایز که 11 آذر در استرالیا برگزار شد، فیلم سینمایی «دیگری» جایزه بهترین فیلم کودک را دریافت کرد و فیلمنامه «جدایی نادر از سیمین» نوشته اصغر فرهادی، برنده جایزه 25 هزار دلاری «گسترش فیلمنامه» شد. این جایزه، به عنوان کمک هزینه ساخت فیلم اعطا میشود. فیلمنامه فرهادی به عنوان بهترین فیلمنامه از بین 87 فیلمنامه متقاضی شناخته شد.
آغاز اكران فيلم هاي مستند و كوتاه در سينما سپيده پس از پايان جشنواره سينما حقيقت و فيلم كوتاه تهران، يكي از رويدادهاي این ماه بود. اين سينما به عنوان پاتوق سينماگران مستند و كوتاه معرفي شده و هر هفته تعدادي از آثار مستند و كوتاه در اين سينما به نمايش در مي آيد.
21 آذر ماه نیز انتخابات خانه سینما برگزار شد و هیأت مدیره جدید بر سر کار آمدند. همچنین در همان شب، محمد مهدی عسگرپور مجددا به عنوان رئیس هیأت مدیره انتخاب شد. جواد شمقدری پس از اطلاع از نتایج انتخابات مجمع عمومی خانه سینما، ابراز امیدواری كرد تا هیأت مدیره جدید، همراهی بیشتری با معاونت سینمایی داشته باشد.
اما هفته آغازین دی ماه، یک خبر داغ را دربرداشت. در این هفته ناگهان خبری از یکی از شبکه های ماهواره های فارسی زبان پخش شد که به سرعت تیتر خبرگزاریها شد. در این خبر آمده بود که جواد شمقدری از سمت خود برکنار شد. اما این شایعه سریعا تکذیب شد؛ شایعه های که به دلیل نزدیکی شمقدری و رئیس جمهور، از همان ابتدا احتمال عدم صحت آن بیشتر از احتمال صحت آن به نظر میرسید.
در روز نهم دی، اولین جلسه شورای عالی سینما در حضور رئیس جمهور و در راستای بررسی راهکارهای ارتقای سطح سینمای کشور برگزار شد .در این نشست، ضرورت تأمین تجهیزات فنی سینما، احداث سالن های سینمایی، رفع مشکل بیمه، بازنشستگی و بیکاری هنرمندان و سینماگران و تشکیل سازمان مستقل سینمایی و احداث سالنهای سینمایی مورد تأکید و موافقت قرار گرفت. فردای آن روز، ابراهیم حاتمی کیا در تماس با وزیر ارشاد، از حضور در شورای عالی سینما انصراف داد.
روز 27 دی ماه، روزی مهم برای سینمای ایران بود؛ روزی که در آن، طرح تشکیل سازمان سینمایی تصویب شد تا در سال آینده، سینمایی ها به جای یک معاونت، صاحب یک سازمان شوند که باعث میشود اختیارات و بودجه این بخش افزایش پیدا کند و بنا به گفته مسؤولین، این گونه، حل مشکلات سینما و سینماگران با سرعت بیشتر و طی مراحل کوتاه تری صورت خواهد گرفت.
اما از اتفاقات مهم و خبرساز سال 89، تشکیل صنف واحد تهیه کنندگان، توزیع کنندگان و کارآفرینان با تلاش معاونت سینمایی بود که پس از حاشیه های بسیار و اعلام موافقت و مخالفت گروههای مختلف تهیه کنندگان با این طرح، سرانجام در روزهای پایانی دی ماه، انتخابات این صنف برگزار و اعضای هیأت مدیره آن مشخص شدند.
اما بهمن ماه پر بود از خبرهای سینمایی. مهمترین اتفاق سینمایی کشور، یعنی جشنواره فیلم فجر، امسال از هر سال دیگری خبرسازتر و پرحاشیهتر بود؛ جشنوارهای که در آن، چهار نسل مختلف از سینماگران ایرانی و اکثر کارگردانان بنام، حضور داشتند.
یکی از اتفاقهای مهم جشنواره امسال، اضافه شدن بخش «نوعی نگاه» بود که فیلمهای مهمی از کارگردانان برجسته در این بخش قرار گرفتند؛ اقدامی که واکنشهای بسیاری در پی داشت. «مرهم» علیرضا داوودنژاد و «اسب حیوان نجیبی است» ساخته عبدالرضا کاهانی، مهمترین فیلمهای این بخش بودند.
دیگر نوآوری این دوره از جشنواره، افزایش تعداد فیلمهای بخش مسابقه سینمای ایران به 33 فیلم بود. همچنین برای اولین بار، اسامی فیلمهای بخشهای مختلف مرحله به مرحله اعلام شد. نکته جالبتر اینکه زمان پیش فروش بلیتها، قرار بود تنها 22 فیلم اکران شود که از این میان تنها نام 11 فیلم مشخص شده بود.
تغییر اعمال شده دیگر در این دوره، حذف بخشهای مستند، کوتاه و پویانمایی بود که واکنشهای مثبت و منفی در پی داشت.
اما مهمترین اتفاق افتتاحیه جشنواره، بزرگداشت مسعود کیمیایی به خاطر یک عمر فعالیت سینمایی بود؛ اتفاقی که دوستداران این فیلمساز محبوب، سالها در انتطارش بودند.
از فیلمهای بازمانده از بخش مسابقه و فیلمهای توقیفی، تا ترکیب هیأت داوران و نشستهای مطبوعاتی پرحاشیه برخی فیلمها و اظهارات سیدرضا میرکریمی راجع به داوران و نشست مطبوعاتی فیلم «پایان نامه» حامد کلاهداری، از پررنگترین حاشیه های جشنواره بیست و نهم بود.
اما پدیده امسال جشنواره، همچون دو سال قبل، اصغر فرهادی بود که این بار نیز با فیلم «جدایی نادر از سیمین»، تحسین و تمجید تماشاگران و منتقدین را برانگیخت. این فیلم که همزمان، در بخش مسابقه جشنواره برلین نیز حضور داشت، سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی، فیلمنامه، فیلمبرداری و صدابرداری را از آن خود کرد. سیمرغ بلورین بهترین فیلم هم به «جرم» کیمیایی رسید.
در واپسین روز بهمن، یکی از بزرگترین افتخارات سینمای ایران رقم خورد؛ آنجا که فیلم فرهادی توانست خرس طلایی بهترین فیلم، خرس نقرهای بهترین بازیگر مرد برای گروه بازیگران مرد فیلم و خرس نقرهای بهترین بازیگر زن برای گروه بازیگران زن را از آن خود کند؛ در جشنوارهای که به ندرت به یک فیلم، بیش از یک جایزه اعطاء میشود.
از دیگر اتفاقات مهم سال 89، واگذاری مسؤولیت های شورای صنفی نمایش به اداره کل نظارت و ارزشیابی و افراد انتصابی از سوی این اداره بود؛ اقدامی که نوعی بازگشت به گذشته محسوب میشود و واکنش صنوف مختلف سینمایی را برانگیخته است. این شورا انتهای اسفند 89 به کار خود پایان میدهد.
آخرین رخداد امسال هم برمیگردد به اکران نوروزی سال 90 که نام فیلمها در دقیقه 90 مشخص شد و اکران خود را با یک روز تأخیر آغاز کردند. نکته قابل توجه در این بین، اختلاف بین لیست نهایی فیلمها با لیست پیشبینی شده بود اما اکران «جدایی نادر از سیمین» توانست دوباره رونق را به گیشه های سینماها بازگرداند و با فروش میلیاردی، خاطره یک سال تلخ به لحاظ اقتصادی را پاک کند.
در نهایت باید اشاره کرد که به گفته علیرضا سجادپور، در سال 1389، 110 فیلم پروانه ساخت و 90 فیلم پروانه نمایش گرفتند.
همچنین در این سال، 62 فیلم سینمایی در سینماهای کشور اکران شد. اکران این تعداد فیلم، با اکران برخی فیلمها به صورت تک سانس ممکن شد؛ شیوه ای که به «فیلم سوزی» تعبیر شد و شمقدری را واداشت با صدور حکمی، ممنوعیت این نوع اکران را برای سال آینده اعلام کند.
و بدین صورت سال 89 با تمامی رخدادهای ریز و درشتش و با تمامی خوبی ها و بدی هایش به پایان رسید.
این وبلاگ راه اندازی شد برای کسانی که علاقه به تئاتر و بازیگری و نویسندگی دارن ولی نمی دونن که از کجا و به چه کلاسهایی برن یا امکان رفتمن به کلاسها رو ندارن بتونن اطلاعات کمی از این وبلاگ به دست بیارن واگر کسی از مطلبی خوشش اومد در مورد اون نظر بده مرسی از بازدیدتون راستی این وبلاگ هردو روز یک بار ساعت 12شب به روز خواهدشد